Bài viết trình bày những xu hướng hiện đại về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, giáo dục theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trung học phổ thông. Các dấu hiệu khác biệt cơ bản giữa đánh giá năng lực người học và đánh giá kiến thức, kỹ năng của người học cũng được nghiên cứu tổng hợp. Một bộ công cụ kiểm tra, đánh giá chủ đề lực ma sát theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực học sinh trong dạy học môn Vật lý đã được thiết kế. Trên cơ sở kết quả thực nghiệm sư phạm tại Trường Trung học phổ thông Tương Dương 1, bài viết đã đánh giá được hiệu quả của bộ công cụ đề xuất, từ đó đưa ra được những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực của học sinh.