Xã hội Việt Nam thời thuộc Pháp (1867 - 1945) được đánh dấu bằng sự kiện thực dân Pháp chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam Kỳ, biến vùng đất này nói riêng và Nam Kỳ lục tỉnh nói chung thành xứ thuộc địa của Pháp. Lúc bấy giờ, Tây Nam Kỳ là vùng đất còn nhiều hoang hóa, sông rạch chằng chịt, không thuận tiện cho việc khai thác và bóc lột. Tuy nhiên, nếu được đầu tư thì Tây Nam Kỳ sẽ mang lại nguồn lợi rất lớn về lúa gạo, thủy hải sản... Chính vì vậy, thực dân Pháp đã mạnh dạn đầu tư vào công tác thủy nông, thủy lợi ở Tây Nam Kỳ bằng nhiều hình thức khác nhau như: nạo vét các kênh rạch cũ, đào mới một số kênh lớn… nhằm phục vụ mục đích kinh tế, chính trị, quân sự cho chính quốc. Do vậy, bức tranh về hệ thống thủy lợi, thủy nông, kênh rạch ở Tây Nam Kỳ có nhiều thay đổi trong thời kỳ thuộc Pháp, cư dân đi lại dễ dàng hơn, thông thương giữa các vùng trở nên thuận lợi, góp phần làm chuyển biến kinh tế, xã hội vùng Tây Nam Kỳ trên nhiều lĩnh vực… Tuy nhiên, trong phạm vi bài viết này chúng tôi chủ yếu đề cập đến một số nội dung liên quan đến tình hình đào, vét kênh rạch ở Tây Nam Kỳ thời thuộc Pháp; trên cơ sở đó rút ra một số nhận xét về đặc điểm của hệ thống kênh rạch ở Tây Nam Kỳ giai đoạn này.