Ma Văn Kháng là một nhà tiểu thuyết có đóng góp nổi bật khi viết về đề tài người trí thức. Điều tác giả thường xuyên trăn trở là vị trí của người trí thức trong đời sống xã hội. Cho đến nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu về nội dung trọng tâm này trong tiểu thuyết của Ma Văn Kháng và đã đưa ra được một số đánh giá có ý nghĩa. Tuy nhiên, việc lí giải những chọn lựa nghệ thuật của Ma Văn Kháng cùng chiều sâu trong cách nhìn nhận vấn đề của nhà văn vẫn là vấn đề gợi mở nhiều suy nghĩ. Trên cơ sở đặt tiểu thuyết của Ma Văn Kháng trong dòng chảy nhiều thăng trầm của bộ phận tiểu thuyết Việt Nam hiện đại viết về người trí thức và dựa vào việc khảo sát sự ý thức của tác giả về mối quan hệ năng động giữa văn học và cuộc sống, bài viết góp phần lí giải vì sao những vấn đề được đặt ra trong tác phẩm của nhà văn cùng cách thể hiện chúng đã tạo được sự hưởng ứng tích cực từ phía độc giả.