Bài viết phân tích cấu tạo của tham thoại có chứa hành động nhận xét trong tiểu thuyết Ma Văn Kháng. Cấu tạo của một tham thoại có mục đích nhận xét bao gồm hành động chủ hướng (HĐCH) và hành động phụ thuộc (HĐPT). HĐCH là hành động nhận xét còn HĐPT là các hành động ngôn ngữ khác và hành động nhận xét đi kèm. Kết quả khảo sát cho thấy có bốn kiểu cấu tạo gồm: tham thoại chỉ có một hành động nhận xét; tham thoại có hai hành động nhận xét trở lên; tham thoại có một hành động nhận xét là hành động chủ hướng và các hành động phụ thuộc đi kèm; tham thoại có hai hành động nhận xét là hành động chủ hướng và các HĐPT đi kèm. Qua việc mô tả và phân tích các kiểu cấu tạo của tham thoại có chứa hành động nhận xét, bài viết góp phần làm nổi bật tài năng của nhà văn Ma Văn Kháng trong việc vận dụng các hành động ngôn ngữ một cách biến hóa, linh hoạt nhằm bổ sung, làm rõ đích giao tiếp.